Siân Gwenllian AS Gweitho dros bobol Arfon

Mae angen sefydlu trefn gynllunio newydd er mwyn sicrhau bod lleisiau cymunedau lleol yn cael eu clywed pan fo cynlluniau datblygu’n cael eu cyflwyno ledled Cymru – a hynny yn ol Aelod Cynulliad Plaid Cymru, Siân Gwenllian, sy’n ofni nad yw datblygwyr yn talu sylw i anghenion lleol dan y drefn sydd ohoni. Daw’r alwad yn sgil cynnal cyfarfod cyhoeddus yng Nghaernarfon ddiwedd yr wythnos fydd yn trafod papur polisi a gyflwynir gan Sian Gwenllian AC ar angen lleol am dai a’r Gymraeg yn y system gynllunio.

Meddai Sian Gwenllian, Aelod Cynulliad Plaid Cymru dros Arfon ac ysgrifennydd cabinet cysgodol dros y Gymraeg a Llywodraeth Leol,

“Mae angen i bobl leol gael llais yn y broses datblygu tai ac mae angen i unrhyw drefn gynllunio asesu yr angen lleol a’r effaith y bydd y datblygiadau yn ei gael ar gymunedau lleol. Mae angen i unrhyw drefn gynllunio newydd symud i ffwrdd o bennu datblygiadau lleol yn seiliedig ar ragolygon twf yn y boblogaeth a meddwl yn hytrach yn strategol am anghenion y gymuned leol gan ystyried ffactorau megis seilwaith ffyrdd, ysgolion, cyfleusterau cymunedol, mannau gwyrdd a llais i gymunedau yn ogystal a’r effaith ar yr iaith Gymraeg.
“Byddai penderfyniadau yn cael eu gwneud ar lefel sirol ond bod methodoleg gyffredin a dulliau cadarn er mwyn asesu’r angen lleol yn cael ei gweithredu ar draws pob sir yng Nghymru.
Mae cynllunio strategol ar y cyd rhwng awdurdodau lleol yn ffordd o rannu arbenigedd a rhannu adnoddau. Enghraifft o ymarfer da yn y maes hwn yw Cynllun Datblygu Lleol ar y Cyd Gwynedd a Môn, a fabwysiadwyd yn 2017, sy’n cyflwyno polisi ynghylch “Tai Marchnad Leol”. Mae’r Cynllun yn rhestru ardaloedd penodol fel arfer lle bu datblygu mawr yn y gorffennol neu lle mae canran uchel o dai gwyliau, ac yn yr ardaloedd hynny bydd amodau cynllunio ar dai newydd er mwyn cyfyngu eu meddiannaeth i bobl sydd â chysylltiad lleol penodol. Fy marn i yw bod hwn yn bolisi arloesol ac y dylid rhannu’r arferion da, y fethodoleg a’r prosesau a ddefnyddiodd Gwynedd a Môn, gyda golwg ar ledaenu’r polisi hwn yn ehangach i gynnwys siroedd megis Ceredigion a Sir Gaerfyrddin.

“Ein blaenoriaeth ym Mhlaid Cymru yw i greu lleoedd sy’n gwella llesiant hirdymor pobl a chymunedau gan sicrhau cydbwysedd yn y system gynllunio i wneud yn siwr nad ydyw’n ffafrio datblygwyr dros gymunedau. Gyda deddfwriaeth cynllunio Cymru yn parhau i ddatblygu, mae’n bryd creu arolygiaeth gynllunio ar wahân i Gymru, er mwyn i’r arolygiaeth feithrin arbenigedd mewn system gynllunio Cymru’n unig.”

Bydd cyfarfod cyhoeddus i drafod polisi tai a chynllunio Plaid Cymru dan arweiniad Siân Gwenllian AC yn cael ei chynnal ar nos Wener yr 8fed o Fehefin am 7 o’r gloch yn Galeri yng Nghaernarfon.